THESHIELD Garkuwa
Related Articles
…Yawan Jama’a Na Karuwa Fiye da arziki A Najeriya
UNFPA shi ne asusun kula da kidaya na majalisar dinkin duniya
Sakamakon irin yadda son zuciya tare da nuna Kwadayi da kyale – kyalen abin duniya a wajen yi wa yaya mata aure sabanin karantarwar da addinin Musulunci da Kirista suka tanadar wa duk masu bin addinan.
Kamar dai yadda kowa ya Sani musamman ga dukkan wadanda suka mallaki hankalinsu na zama mutane sun san da zarar an fara maganar aure abin da kawai ke zuwa shi ne irin makudan kudin da za a kashe wajen yinsa har a kare, wanda sanadiyyar hakan ke sany wasu Maza da Mata kin yin auren da wuri saboda da rashin kudi.
Akwai wani lokacin da na samu wadansu mutane na magana lokacin da suka je gidan wata budurwa da yake son ya aura wadanda suka je neman auren sai suka gaya masa cewa kudin da suka kai an ce masu sun yi kadan don haka sai ya karo kudi, sakamakon iyayen sun yi masu wani lisaafin cewa za su sayi Gado, Katifa da sauran kayan kyale- kyalen kayan daki da za a Sanya wa yarsu a cikin dakin kuma ga kaya komai farashi ya yi tsada don haka sai ya nemo kudi.
Sai dai wadansu da ake gani malamai ne na addinin musulunci kamar yadda bincike ya tabbatar suna bakin kokarinsa domin kawar da al’ada a wajen batun aure a dai samu abin da ya sauwaka domin aure Ibada ne ba tara abin duniya ba kuma ba kasuwanci bane, kamar idan an koma bangaren wadansu mata a gidajen auren.
Kamar yadda aka sani da akwai wani al’amarin da wasu suka runguma na tsarin iyali da har ya tsallaka ga wadanda ba su da aure kamar yadda ake samu a halin yanzu.
Hakan ta Sanya a game da batun tsarin iyali asusun kula da kidaya na majalisar dinkin duniya UNFPA fitar da wani bayanin irin abin da batun tsarin iyalin zai iya haifarwa tun daga samun cikin da ba a so wato cikin Shege da kuma yawan haihuwar da za a iya samu a nan gaba a Najeriya.
Kamar dai yadda jaridar Punch ta dauki labari a lokacin da suka halarci wani taro sun ce “Kalubalen bayar da kuɗin tsarin iyali a ƙasar na iya haifar da karuwar masu juna biyu da zubar da ciki da ba a so, a cewar Asusun Kiɗa na Majalisar Dinkin Duniya.
Ya bayyana hakan ne a wajen taron tunawa da ranar yawan jama’a ta duniya na shekarar 2023 da hukumar kidaya ta kasa ta shirya a Abuja ranar Talatar da ta gabata.
A yayin wani taron tattaunawa mai taken ‘Tattaunawa kan kudade da saka hannun jari a tsarin iyali: biyan bukatun matan Najeriya’, kwararre a fannin fasahar kula da lafiyar mata da haihuwa, na hukumar UNFPA, Dokta Adeela Khan, ta ce gibin kudade na tsarin iyali yana kara fadada, yana kara karuwa. daga daka $25m a bara zuwa dala $32m a shekarar 2023.
A cewarta, wannan gibin tallafin zai haifar da samun ciki 700,000 da ba a yi niyya ba, wanda zai haifar da haihuwa 300,000 ba tare da shiri ba, da zubar da ciki 300,000 ba tare da kariya ba.
Ta ce, “Shirin tsarin iyali ya dogara ne a kan kudade, kuma hakan yana raguwar wato batun samun kudaden
Ya zuwa shekarar 2022, akwai gibin dala miliyan 25. A bana, muna duban gibin dala miliyan 32. Abin da ke da matukar muhimmanci game da wannan gibin shi ne, idan za a jefar da shi, za a samu ciki 700,000 da ba a yi niyya ba, wanda hakan zai haifar da haihuwa kusan 300,000 ba tare da shiri ba, da zubar da ciki 300,000 mara kyau.”
Khan, ta lura da cewa, gwamnati na yin wani yunƙuri ta hanyar manufofi, kamar manufofin ƙasa don yawan jama’a da ci gaba mai dorewa a shekarar 2022, da sadaukar da kai don tabbatar da tsarin iyali.
Ta kara da cewa, “Gwamnatin Najeriya ta fahimci mahimmancin saka hannun jari a tsarin iyali.”
Shima da yake magana a yayin tattaunawar, kwararre mai kula da lafiyar al’umma, Dokta Gafar Alawode, ya ce karuwar al’umma a kasar nan abin tsoro ne.
Ya kara da cewa yawan jama’a yana karuwa fiye da tattalin arziki, wanda ke da illa.
Najeriya na bukatar karin unguwar zoma 70,000 – UNFPA
Gwamnatin tarayya ta na jiran masu ba da gudummawa don siyan maganin hana haihuwa n
Sai dai kuma hukumar kula da kidayar ta ce Kashi 31% na matan Najeriya ana cin zarafinsu – UNFPA
Alawode ya ce, “Najeriya na samar da girman kasashen Laberiya, Togo, da ma Saliyo a hade duk shekara. Abin da ya sa ya fi haɗari shi ne yawan al’ummarmu na haɓaka da sauri fiye da tattalin arzikinmu. Ma’anar ita ce, dukiya ba ta fadada, amma mutanen da suke cinye dukiyar suna karuwa. Ma’ana rabon da ya zo wa kowane mutum ya ragu. Kuma Najeriya ta riga ta zama cibiyar talauci.”
Babbar daraktar hukumar ta UNFPA, Dakta Natalia Kanem, wacce ta samu wakilcin mukaddashin wakiliyar hukumar ta UNFPA a Najeriya, Madam Erika Goldson, ta bayyana cewa kashi 19 cikin 100 na matan aure a Najeriya ba za su iya amfani da ‘yancinsu na yanke shawara ba, musamman game da haihuwa.
Ta kuma jaddada bukatar karfafa mata, inda ta kara da cewa irin wannan karfafawa zai amfanar da jarin dan Adam da kuma bunkasar tattalin arzikin kasa baki daya.
Ta ce, “Gano lafiyar jima’i da haihuwa da haƙƙin kowa shi ne tushen daidaiton jinsi, mutunci, da dama. Duk da haka, fiye da kashi 40 na mata a duniya da kashi 19 cikin 100 na matan aure a Najeriya ba za su iya yin amfani da yancinsu na yanke shawara mai mahimmanci kamar na haihu ko a’a ba.
Ƙarfafawa mata da ‘yan mata, ciki har da ta hanyar ilimi da samun damar hana haihuwa na zamani, yana taimakawa wajen tallafa musu a cikin burinsu – da kuma tsara hanyar rayuwarsu.
“Ci gaban dai- daiton jinsi shi ne mafita ga yawancin matsalolin jama’a.
A cikin al’ummomin da suka tsufa da ke damuwa game da yawan aiki, samun dai- daiton jinsi a cikin ma’aikata shi ne hanya mafi inganci don inganta kayan aiki da haɓakar samun kudin shiga.
“A halin da ake ciki, a cikin kasashen da ke fuskantar saurin karuwar yawan jama’a, karfafawa mata ta hanyar ilimi da tsarin iyali na iya kawo fa’ida mai yawa ta hanyar jarin dan Adam da ci gaban tattalin arziki.”
A nata jawabin a wajen taron, mai ba shugaban kasa shawara kan harkokin kiwon lafiya, Bola Ahmed Tinubu, Dakta Salma Anas, ta amince da illolin karuwar al’ummar kasar nan.
Ta ce, “Kamar yadda muka sani, karuwar jama’a na da tasiri mai yawa ga ci gaban zamantakewa da tattalin arziki da muhalli.
A don haka Wajibi ne a tunkari wannan lamari da cikakken tunani mai dorewa.
Kuma an tabbatar da cewa daya daga cikin muhimman al’amuran ci gaba mai dorewa shi ne zuba jari a fannin lafiya da ilimi”.
